ماشین‌آلات سنگین که یکی از کاربردی‌ترین و متداول‌ترین تجهیزات در صنایع مختلف ازجمله معدن، عمران، کشاورزی و غیره است و برای انجام امور سنگین مانند جابه‌جایی یا سایر موارد مورداستفاده قرار می‌گیرند، دارای اجزا و قسمت‌های مختلف بوده و همان‌گونه که اسمشان نیز گویا است دارای وزن بسیار بالایی هستند. یکی از مهم‌ترین ابعاد در مدیریت این ماشین‌آلات، مدیریت لوازم یدکی آن‌ها در مواقع لزوم برای تعویض است که مراکز متعددی برای ارائه قطعات این ماشین آلات مانند قطعات اصلی و نیز قطعات داخلی مانند سوپاپ کوئین، سوپاپ کمنز و غیره وجود دارند و لازم است فرآیند انتخاب و خرید و پیاده‌سازی مراحل تحت نظارت‌های فنی و کارشناسی دقیق صورت بگیرد تا از بروز تبعات جبران ناپذیر جانی و مالی پیشگیری شود.
در صحبت در مورد سیستم‌های مختلف و اصلی به کار گرفته‌شده در طراحی و تولید ماشین‌آلات سنگین می‌توانیم از قسمت‌های مختلفی نام ببریم مانند سیستم موتوری، کابین، سیستم انتقال‌دهنده قدرت، سیستم ترمز، شاسی‌ها و غیره.
سیستم موتوری یکی از مرکزی‌ترین و اصلی‌ترین قسمت‌های ماشین‌آلات سنگین را تشکیل می‌دهد که نقش کلیدی در کارکرد این دستگاه‌ها دارد و نقش اصلی آن تأمین انرژی مکانیکی لازم در این ماشین‌آلات است. این سیستم در ماشین‌آلات سنگین خود شامل اجزای مختلف ازجمله سیستم سوخت‌رسانی، سیستم خنک‌کننده، روغن‌کاری یا روان کاری، سیستم برق‌رسانی و موتور است.
در طراحی ماشین‌آلات سنگین انواع مختلفی از موتورها بسته به نوع طراحی و نوع ماشین‌آلات سنگین مورداستفاده قرار می‌گیرند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
موتورهای دیزلی که متداول‌ترین موتورها در ماشین‌آلات سنگین محسوب می‌شود؛ موتورهای برقی که جزو موتورهای سازگارتر با محیط‌زیست به دلیل تولید کمتر آلودگی است؛ موتورهای بنزینی و موتورهای هیبریدی که همان‌گونه که عنوانشان نیز گویاست، به‌صورت ترکیب‌شده از موتورهای دیزلی و برقی هستند. در این راستا می‌توان از موتورهای دیزلی کمنز، تولید شرکت کمنز هم به‌عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین موتورهای دیزلی که سوپاپ آن‌ها نیز با نام سوپاپ کمنز ارائه می‌شود، اشاره کرد.
لوازم‌یدکی سیستم موتوری ماشین‌آلات سنگین
در حالت کلی لوازم‌یدکی را در قالب قطعاتی تعریف می‌کنیم که به‌عنوان جایگزین قطعات ماشین‌آلات مختلف، امثال ماشین‌آلات سنگین و در فرایندهایی که نیاز به تعویض یا تعمیر قطعات اصلی خود ماشین است، مورداستفاده قرار می‌گیرد تا مانع از ایجاد اختلال در پروژه‌های مختلف به دلیل وقفه در عملکرد این ماشین‌آلات باشند. مراکز متعددی برای ارائه این قطعات وجود دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان از دیزل کالا نام برد و ازجمله قطعات یدکی در ماشین‌آلات سنگین نیز می‌توان به قطعات یدکی سیستم موتوری در این ماشین‌آلات اشاره کرد. همان‌گونه که در قسمت بالا اشاره داشتیم، این سیستم به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین قسمت‌ها در ماشین‌آلات سنگین محسوب می‌شود که نقش تعیین‌کننده‌ای در کارکرد و عملکرد این ماشین‌آلات ایفا می‌کند؛ بنابراین بهره‌گیری از لوازم‌یدکی مناسب در مواقع لزوم در این سیستم‌ها نیز به همان‌اندازه مهم و تعیین‌کننده است و بسیار مهم است از لوازم‌یدکی باکیفیت مطلوب و باکیفیت استفاده شود و همچنین به نحوه مناسبی تعویض و سپس بازرسی بر عملکرد آن صورت گیرد.
تعویض لوازم‌یدکی سیستم موتوری ماشین‌آلات سنگین
در کنار استفاده از لوازم‌یدکی باکیفیت مناسب در تمامی قسمت‌ها ماشین‌آلات سنگین، نحوه تعویض اصولی و کارشناسی آن‌ها نیز بسیار حائز اهمیت است تا هیچ‌گونه اختلال یا خطری در عملکرد این ماشین‌آلات ایجاد نشود. انجام این کار یعنی تعویض لوازم‌یدکی ازجمله لوازم‌یدکی در سیستم موتوری این ماشین‌آلات کاری کاملاً تخصصی و حساس و بحرانی است و بسیار لازم است تحت نظر متخصص دارای صلاحیت انجام شود و هرگونه کم‌توجهی به این مقوله می‌تواند تبعات بسیار پرخطری داشته باشد.
مراحل تعویض لوازم‌یدکی سیستم موتوری ماشین‌آلات سنگین
در حالت کلی می‌توانیم مراحل کلی تعویض لوازم‌یدکی سیستم موتوری ماشین‌آلات سنگین را به‌شرح زیر نام ببریم.
برقراری ایمنی در ماشین و عوامل؛ بسیار مهم است قبل از شروع هرگونه عملیات و هرگونه بررسی یا مداخله در این ماشین‌آلات به‌طور کامل ماشین‌آلات خاموش شوند.
برقراری ایمنی افراد؛ ایمنی تکنسین‌ها و افراد دخیل در این پروسه با استفاده از تجهیزات ایمنی کامل مانند ماسک، عینک، دستکش، لباس مناسب و ایمن و سایر موارد.
مرحله عیب‌یابی؛ در این مرحله افراد متخصص با چک کردن شاخص‌های مختلف به‌عنوان‌مثال میزان صدا، قدرت و کارایی موتور سیستم سوخت‌رسانی و سایر موارد و علائم، قسمت و قطعه معیوب را شناسایی و ارزیابی می‌کند.
آماده‌سازی برای تعویض؛ در این مرحله لازم است بستر برای تعویض قطعه شناسایی‌شده که در مرحله تشخیص قطعه معیوب، به‌طور دقیق شناسایی شد، آماده شود. به این صورت که ماشین‌آلات که از همان ابتدا به‌طور کامل خاموش است، در صورت لزوم به محیط امن‌تری منتقل شود؛ به‌طوری‌که هیچ‌گونه احتمال جابجایی و حرکت در آن نباشد. سپس با تشخیص متخصص، تمامی مایعات سیستم ازجمله روغن‌موتور آن به‌طور کامل تخلیه‌شده و سپس با توجه به محل قرارگیری قطعه عیب‌یابی شده مسیر دسترسی به آن تعریف شود.
تعویض قطعه عیب‌یابی شده؛ بعد از شناسایی قطعه معیوب و باز کردن آن تحت بسترسازی کاملاً مناسب و ایمن، نوبت به تعویض قطعه می‌رسد. بسیار مهم است که قطعه جدید که می‌تواند هر یک از اجزای سیستم موتوری باشد، یا به عنوان مثال سوپاپ کمنز در موتورهای دیزلی مربوطه باشد، به‌طور کاملاً اصولی محکم و ایمن در محل خود قرار گیرد؛ چراکه هرگونه عدم ایمنی در قرارگیری این قطعه یا در اتصالات آن می‌تواند باعث ایجاد اختلال و خطر در عملکرد دستگاه شود.
مرحله مونتاژ؛ حال همان‌گونه که بستر را برای تعویض قطعه شناسایی‌شده معیوب آماده کرده بودیم و مسیر دسترسی به آن را با باز کردن قطعات در مسیر و تخلیه مایعات و روغن‌موتور و سایر موارد انجام داده بودیم، لازم است بعد از تعویض قطعه، این موارد را طی کنیم؛ به این صورت که یک‌به‌یک قطعات بازشده را بر سر جای خود و به‌طور کاملاً اصولی محکم و ایمن قرار می‌دهیم. مایعات موردنظر ازجمله روغن‌موتور را تأمین می‌کنیم.
مرحله ارزیابی و آزمایش؛ بسیار مهم است که بعد از طی فرایند تشخیص و تعویض قطعه معیوب، با کمک لوازم‌یدکی سیستم موتوری ماشین‌آلات سنگین و قبل از راه‌اندازی کامل آن و به‌کارگیری مجدد آن، مرحله آزمودن و ارزیابی به‌طور کامل و دقیق انجام شود. در این مرحله با روشن کردن موتور ماشین، عملکرد آن را مبتنی بر شاخص‌های مختلف مانند نشتی، میزان صدا یا تمام آن مواردی که در مرحله عیب‌یابی به‌عنوان مشکل شناسایی‌شده بودند و سایر مواردی که لازم است برای عملکرد صحیح و ایمن موتور برقرار باشند ارزیابی می‌کنیم و چنانچه هرگونه مشکلی، چه مشکلاتی که در مرحله قبل از عیب‌یابی خود را نشان می‌دادند و چه سایر مواردی که تأمین آن‌ها برای عملکرد صحیح و ایمن دستگاه لازم است مورد ارزیابی کامل قرار می‌دهیم.
همچنین بیشتر بدانید :کارگران معدن و نبردی روزانه با تاریکی و خطر
نکات مهم در به‌کارگیری لوازم‌یدکی سیستم موتوری ماشین‌آلات سنگین
نکات مهمی را که لازم است در استفاده از لوازم‌یدکی مدنظر قرار دهیم می‌توانیم به شرح زیر نام ببریم:
تهیه و استفاده از لوازم‌یدکی مطمئن و دارای ضمانت؛ بسیار مهم است لوازم‌یدکی خریداری‌شده توسط افراد متخصص از تأمین‌کننده‌های کاملاً معتبر و مطمئن و با ارائه تمامی گارانتی‌ها و ضمانت‌های لازم تهیه شود.
لوازم‌یدکی با انطباق کامل به لحاظ فنی؛ همان‌طور که بارها اشاره شد، فرایند خرید و استفاده از لوازم‌یدکی در تمامی سیستم‌ها ازجمله موتور این ماشین‌آلات فرایندی کاملاً تخصصی است و در فرایند انتخاب و خرید آن‌ها نیز لازم است به انطباق کامل آن‌ها با مشخصات فنی ماشین مدنظر توجه شود.
دارا بودن استانداردها؛ ازجمله نکات مهم دیگری که لازم است در حین خرید لوازم‌یدکی موردتوجه قرار دهیم بهره‌مندی از استانداردهای لازم جهانی و استانداردهای مختص نوع ماشین‌آلات مدنظر باشد.
ساخته‌شده از مواد باکیفیت؛ طبیعتاً اگر لوازم‌یدکی مورداستفاده علاوه بر تأمین استانداردها از مواد اولیه باکیفیت مطلوب ساخته‌شده باشد، دوام و مقاومت بیشتری در طول فرایند استفاده از خود نشان می‌دهند.
توجه به جایگزینی و نصب دقیق صحیح و ایمن؛ علاوه بر فرایند انتخاب و خرید لوازم‌یدکی، بسیار مهم است که فرایند نصب و جایگزینی آن‌ها نیز توسط افراد باز مهارت و بادانش انجام گیرد و به‌طور کامل منطبق بر استانداردها و دستورالعمل‌های تعریف‌شده برای نصب بوده و تست‌های بعد از نصب آن نیز به‌طور کامل انجام شود؛ به‌طوری‌که از عملکرد صحیح و ایمن آن‌ها اطمینان حاصل شود.
بازرسی‌های منظم؛ بازرسی لوازم‌یدکی سیستم موتوری از دیگر مقوله‌های مهمی است که لازم است در زمان‌های تعریف‌شده و حتی قبل از بروز مشخصاً عیب یا اختلالی، مورد ارزیابی دقیق فنی قرار گیرد تا ضمن اطمینان از کارکرد اصولی آن‌ها در صورت نیاز به هرگونه تمهیدات پیشگیرانه، اقدامات لازم انجام شود.
هشدارهایی درباره عدم دقت در راهنمای استفاده از لوازم‌یدکی
هرگونه عدم دقت و سهل‌انگاری در تمامی موارد، ازجمله در تعویض لوازم‌یدکی تمامی قسمت‌ها ازجمله موتور در ماشین‌آلات سنگین، می‌تواند تبعات بسیار جدی داشته باشد و علاوه بر کاهش طول عمر دستگاه به دلیل خرابی‌ها و ایجاد وقفه در پروژه‌ها و کاهش شدید بازدهی آن‌ها و نیز افزایش هزینه‌های در ارتباط با تعمیرات و نگهداری، باعث مشکلات بسیار جدی در ایمنی شود که از جمله آن‌ها می‌توان به انفجار ناشی از افزایش غیراستاندارد دمای موتور یا نشت روغن و غیره اشاره داشت.
عالییی